Anthropic AI Microscope: શું AI વિચારી પણ શકે છે? આ પ્રશ્ન લાંબા સમયથી વૈજ્ઞાનિકોને ચિંતામાં મુકી રહ્યો છે. જ્યારે આપણે AI ચેટબોટ સાથે વાત કરીએ છીએ, ત્યારે તે કેવી પ્રતિક્રિયા આપે છે? શું તે ખરેખર વિચારે છે, કે પછી ફક્ત શબ્દો ભેગા કરીને જવાબ આપે છે? એન્થ્રોપિક નામની એક AI કંપનીએ આ રહસ્ય ઉકેલવામાં મોટી સફળતા મેળવી છે. તેમણે એક અનોખું ‘AI માઈક્રોસ્કોપ’ વિકસાવ્યું છે જે હવે AI મોડેલ્સની અંદર શું ચાલી રહ્યું છે તે સમજવામાં મદદ કરશે. આ શોધ ફક્ત AI ને પારદર્શક બનાવશે નહીં પરંતુ તેને વધુ સુરક્ષિત અને વિશ્વસનીય પણ બનાવશે.
એન્થ્રોપિકનું નવું ‘AI માઈક્રોસ્કોપ’ મોટા ભાષા મોડેલો પાછળની વિચારસરણીને ઉજાગર કરશે
AI સ્ટાર્ટઅપ એન્થ્રોપિકે એક નવી ટેકનોલોજી બનાવી છે જે મોટા ભાષા મોડેલ (LLM) ખરેખર કેવી રીતે કાર્ય કરે છે તે સમજવામાં મદદ કરી શકે છે. આ એ જ કંપની છે જેણે ક્લાઉડ ચેટબોટ બનાવ્યું હતું. એન્થ્રોપિક કહે છે કે તેણે એક ‘AI માઇક્રોસ્કોપ’ વિકસાવ્યું છે જે આ AI મોડેલો કેવી રીતે વિચારે છે તે શોધવામાં મદદ કરશે. આ ટેકનોલોજી ન્યુરોસાયન્સથી પ્રેરિત છે અને તેનો ઉપયોગ ભાષા મોડેલો માહિતીને કેવી રીતે પ્રક્રિયા કરે છે અને તેમના મનમાં શું ચાલી રહ્યું છે તે સમજવા માટે થઈ શકે છે. કંપનીના મતે, જો એ સમજવામાં આવે કે ક્લાઉડ જેવા AI મોડેલ કેવી રીતે કાર્ય કરે છે, તો તેમને વધુ સચોટ અને વિશ્વસનીય બનાવી શકાય છે. આનાથી એ પણ સુનિશ્ચિત થશે કે તેઓ આપણી અપેક્ષા મુજબ જ કાર્ય કરે.
AI માઈક્રોસ્કોપ LLM ને સમજવામાં મદદ કરશે
મોટા ભાષા મોડેલ્સ (LLMs) ને ઘણીવાર ‘બ્લેક બોક્સ’ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે કારણ કે વૈજ્ઞાનિકો હજુ સુધી સંપૂર્ણપણે સમજી શક્યા નથી કે આ AI મોડેલ્સ કોઈ ચોક્કસ પ્રોગ્રામિંગ વિના ચોક્કસ જવાબ પર કેવી રીતે પહોંચે છે. AI ના ભ્રમણા, ફાઇન-ટ્યુનિંગ અને જેલબ્રેકિંગ જેવી સમસ્યાઓ હજુ પણ રહસ્ય છે. પરંતુ એન્થ્રોપિકની આ નવી શોધ AI મોડેલ્સની કાર્ય પદ્ધતિને વધુ સ્પષ્ટ અને સમજી શકાય તેવી બનાવી શકે છે. કંપનીએ જણાવ્યું હતું કે તેણે ‘AI બાયોલોજી’ પર બે નવા વૈજ્ઞાનિક સંશોધન પત્રો પ્રકાશિત કર્યા છે. પ્રથમ અભ્યાસ સમજાવે છે કે ક્લાઉડ વપરાશકર્તાના પ્રશ્નોના જવાબો કેવી રીતે ઉત્પન્ન કરે છે, જ્યારે બીજો અભ્યાસ સમજાવે છે કે ક્લાઉડ 3.5 હાઈકુ મોડેલની અંદર શું થાય છે. આ નવી ટેકનોલોજીની મદદથી, AI ને વધુ પારદર્શક, સમજી શકાય તેવું અને વિશ્વસનીય બનાવી શકાય છે.
AI મોડેલની તર્ક પ્રક્રિયા અને મુખ્ય તારણો
એન્થ્રોપિકે ‘ક્રોસ-લેયર ટ્રાન્સકોડર’ (CLT) નામનું એક નવું મોડેલ બનાવ્યું છે. આ મોડેલ ન્યુરલ નેટવર્કના વિવિધ ભાગોને સમજવામાં મદદ કરે છે જે AI ના મગજની જેમ કામ કરે છે. સંશોધકોએ અવલોકન કર્યું કે જ્યારે ક્લાઉડને કવિતા લખવાનું કહેવામાં આવ્યું, ત્યારે તેણે પહેલા છંદવાળા શબ્દો પસંદ કર્યા અને પછી તેમને વાક્યોમાં મૂક્યા. બીજી એક આશ્ચર્યજનક બાબત એ પ્રકાશમાં આવી કે ક્લાઉડ ક્યારેક ગાણિતિક સમસ્યાઓ સમજી-વિચારીને ઉકેલતો દેખાઈ શકે છે જ્યારે વાસ્તવમાં તે એવું કરતો ન હતો.
આનો અર્થ એ થાય કે તે ખોટા તર્ક પ્રક્રિયા પણ બનાવી શકે છે. આ શોધ દર્શાવે છે કે ઓપનએઆઈ જેવી કંપનીઓની ‘ચેઈન ઓફ થોટ’ ટેકનોલોજી અને તર્કસંગત એઆઈ મોડેલ સંપૂર્ણપણે વિશ્વસનીય હોઈ શકતા નથી. આનો અર્થ એ થાય કે AI હંમેશા યોગ્ય રીતે વિચારતું નથી, પરંતુ ક્યારેક એવું લાગે છે કે તે વિચારપૂર્વક પ્રતિક્રિયા આપી રહ્યું છે જ્યારે વાસ્તવમાં એવું નથી.
AI માઇક્રોસ્કોપની મર્યાદાઓ અને આગળનો માર્ગ
એન્થ્રોપિકે પણ સ્વીકાર્યું કે આ સંશોધનમાં કેટલીક ખામીઓ છે. કંપનીએ કહ્યું કે તેમની ટેકનોલોજી માત્ર એક અંદાજ છે અને ક્લાઉડ જેવા જટિલ AI મોડેલોની સમગ્ર વિચાર પ્રક્રિયાને સમજાવી શકતી નથી. આ ઉપરાંત, કેટલાક ચેતાકોષો (AI ના મગજના નાના ભાગો) હોઈ શકે છે જે આ ટેકનોલોજી દ્વારા કેદ કરવામાં આવ્યા નથી પરંતુ તેમ છતાં ક્લાઉડના જવાબોને પ્રભાવિત કરી શકે છે. એન્થ્રોપિક અનુસાર, જ્યારે AI ને નાના અને સરળ પ્રશ્નો આપવામાં આવે છે, ત્યારે પણ આ ટેકનોલોજી ફક્ત કેટલાક ભાગોની ગણતરીઓ સમજી શકે છે. કેટલીક વસ્તુઓ વાસ્તવિક મોડેલની વિચારસરણી પ્રક્રિયાને સચોટ રીતે પ્રતિબિંબિત કરી શકતી નથી. પરંતુ આ હોવા છતાં, આ નવી ટેકનોલોજી AI ને વધુ સુરક્ષિત અને વિશ્વસનીય બનાવવામાં મદદ કરી શકે છે.
એન્થ્રોપિક અને ક્લાઉડ શું છે?
એન્થ્રોપિક પીબીસી એક અમેરિકન કંપની છે જે કૃત્રિમ બુદ્ધિ (એઆઈ) પર કામ કરે છે. તેની શરૂઆત 2021 માં થઈ હતી. કંપની મોટા ભાષા મોડેલ (LLM) બનાવે છે જે માણસોની જેમ પ્રશ્નોના જવાબ આપી શકે છે. તેનું AI મોડેલ, જેને ક્લાઉડ કહેવામાં આવે છે, તે OpenAI ના ChatGPT અને Google ના Gemini સાથે સ્પર્ધા કરે છે. એન્થ્રોપિકનો ઉદ્દેશ્ય સુરક્ષિત અને વિશ્વસનીય AI બનાવવાનો છે. આ કંપની એવા AI મોડેલો વિકસાવે છે જે પારદર્શક હોય છે અને માનવીઓ દ્વારા સુરક્ષિત રીતે વાપરી શકાય છે.
આજકાલ AI ઝડપથી પ્રગતિ કરી રહ્યું છે પરંતુ તેના જોખમો અંગે ચિંતાઓ પણ વધી રહી છે. ઘણા નિષ્ણાતો માને છે કે જો AI ને યોગ્ય રીતે હેન્ડલ કરવામાં ન આવે તો તે ભવિષ્યમાં સમસ્યાઓ ઊભી કરી શકે છે. એટલા માટે એન્થ્રોપિક એવી ટેકનોલોજી પર કામ કરી રહ્યું છે જે AI ને નૈતિક અને વિશ્વસનીય બનાવે છે. કંપનીનું સંશોધન ખાતરી કરે છે કે AI ફક્ત ઝડપી અને સ્માર્ટ નથી, પણ સચોટ અને સલામત પણ છે. એન્થ્રોપિકનો AI વિકાસ ફક્ત નવી ટેકનોલોજી પર જ નહીં પરંતુ તેને માનવો માટે સલામત અને મદદરૂપ બનાવવા પર પણ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે.
