પહેલીવાર જાતિગત વસ્તી ગણતરી – ૧૬ જૂન ૨૦૨૫ ના રોજ એક ઐતિહાસિક પગલું ભરતા, ભારત સરકારે ૨૦૨૭ માં યોજાનારી ૧૬મી વસ્તી ગણતરી માટે ગેઝેટ સૂચના બહાર પાડી છે. આ વસ્તી ગણતરી ઘણી રીતે ખાસ હશે – તે પ્રથમ વખત સંપૂર્ણપણે ડિજિટલ ફોર્મેટમાં કરવામાં આવશે અને સ્વતંત્ર ભારતના ઇતિહાસમાં પ્રથમ જાતિ આધારિત વસ્તી ગણતરી હશે.
પહેલીવાર જાતિગત વસ્તી ગણતરી – ગૃહમંત્રી અમિત શાહે રવિવારે વસ્તી ગણતરીની તૈયારીઓ અંગે ઉચ્ચ સ્તરીય સમીક્ષા બેઠક યોજી હતી, જેમાં ગૃહ સચિવ ગોવિંદ મોહન, રજિસ્ટ્રાર જનરલ મૃત્યુંજય કુમાર નારાયણ અને અન્ય વરિષ્ઠ અધિકારીઓ હાજર રહ્યા હતા.સૂચના અનુસાર, લદ્દાખ, જમ્મુ અને કાશ્મીર, હિમાચલ પ્રદેશ અને ઉત્તરાખંડના બરફથી ઢંકાયેલા વિસ્તારોમાં વસ્તી ગણતરી ૧ ઓક્ટોબર, ૨૦૨૬ થી શરૂ થશે. જ્યારે દેશના અન્ય ભાગોમાં આ પ્રક્રિયા 1 માર્ચ, 2027 થી શરૂ કરવામાં આવશે.
વસ્તી ગણતરી 2027: મુખ્ય મુદ્દાઓ
કેન્દ્ર સરકારે 2027 ની વસ્તી ગણતરીની પ્રક્રિયા શરૂ કરી છે. આ માટે, 16 જૂન 2025 ના રોજ ગેઝેટ સૂચના બહાર પાડવામાં આવી હતી. ગૃહમંત્રી અમિત શાહે તેની તૈયારીઓની સમીક્ષા કરી હતી. તેમણે ગૃહ સચિવ ગોવિંદ મોહન અને રજિસ્ટ્રાર જનરલ મૃત્યુંજય કુમાર નારાયણ સહિત વરિષ્ઠ અધિકારીઓ પાસેથી અહેવાલો લીધા હતા.
આ ભારતની 16મી વસ્તી ગણતરી અને સ્વતંત્રતા પછીની 8મી વસ્તી ગણતરી હશે.
વસ્તી ગણતરી 2027: ડિજિટલ વસ્તી ગણતરીની વિશેષતાઓ
સમગ્ર પ્રક્રિયા ડિજિટલ માધ્યમથી કરવામાં આવશે.
ગણતરી મોબાઇલ એપ્લિકેશન દ્વારા કરવામાં આવશે, જે 16 ભાષાઓમાં ઉપલબ્ધ હશે.
34 લાખ ગણતરીકારો અને સુપરવાઇઝર અને 1.3 લાખ વસ્તી ગણતરી અધિકારીઓ મોબાઇલ ઉપકરણોમાંથી ડેટા એકત્રિત કરશે.
નાગરિકો માટે સ્વ-ગણતરી સુવિધા પણ ઉપલબ્ધ થશે.
વસ્તી ગણતરી 2027: વસ્તી ગણતરીના બે તબક્કા
ઘર યાદી કામગીરી (HLO): મકાનો, મિલકત અને માળખાગત સુવિધાઓની ગણતરીનો ડેટા એકત્રિત કરવામાં આવશે.
વસ્તી ગણતરી: દરેક વ્યક્તિની સામાજિક, આર્થિક, શૈક્ષણિક, વંશીય અને સાંસ્કૃતિક વિગતો રેકોર્ડ કરવામાં આવશે.
વસ્તી ગણતરી 2027: 16 વર્ષ પછી ડેટા જાહેર કરવામાં આવશે
છેલ્લી વસ્તી ગણતરી 2011 માં હાથ ધરવામાં આવી હતી, પરંતુ 2021 માં, કોવિડને કારણે વસ્તી ગણતરી હાથ ધરવામાં આવી શકી ન હતી. હવે 16 વર્ષ પછી, દેશની વસ્તી, ઘરો, જાતિઓ અને સામાજિક સ્થિતિનો નવો ડેટા જાહેર કરવામાં આવશે. જાતિ વસ્તી ગણતરી-2027 નો ઉદ્દેશ્ય નીતિ નિર્માણને વધુ સમાવિષ્ટ અને લક્ષ્યાંકિત બનાવવાનો છે.
આ પણ વાંચો- અમદાવાદ વિમાન દુર્ઘટના: 92 DNA સેમ્પલ મેચ, 47 મૃતદેહ પરિવારોને સોંપાયા
