drManmohan Singh : ભારતના ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન ડૉ. મનમોહન સિંહ એક મહાન અર્થશાસ્ત્રી અને સાદગીથી ભરેલા નેતા હતા. 1991માં તેમણે વડાપ્રધાન તરીકે પોતાના કાર્યકાળ દરમિયાન આર્થિક સુધારા અને અનેક ઐતિહાસિક નિર્ણયો દ્વારા દેશને નવી દિશા આપી.
drManmohan Singh- ભારતના પૂર્વ વડાપ્રધાન અને પ્રખ્યાત અર્થશાસ્ત્રી ડૉ.મનમોહન સિંહનું આજે નિધન થયું છે. તેમની ઉંમર 92 વર્ષની હતી. મનમોહન સિંહનું નામ ભારતીય રાજકારણ અને અર્થવ્યવસ્થામાં એક એવી વ્યક્તિ તરીકે નોંધાયેલું છે કે જેમણે પોતાના કામ દ્વારા દેશને એક નવી ઓળખ આપી. આજે તેમના નિધનથી સમગ્ર દેશ શોકમાં છે.
હંમેશા કામમાં ડૂબેલા વડાપ્રધાન મનમોહન સિંહ 2004 થી 2014 સુધી દેશના વડાપ્રધાન હતા. આ 10 વર્ષોમાં તેમણે ક્યારેય રજા લીધી નથી, સિવાય કે 2009માં જ્યારે તેમને હાર્ટ બાયપાસ સર્જરી કરાવવી પડી હતી. તેઓ દરરોજ 18 કલાક કામ કરતા હતા અને. પરંતુ તેમના શાંત સ્વભાવના કારણે લોકો તેમને નબળા નેતા માનવા લાગ્યા. ઈતિહાસ મારી સાથે ન્યાય કરશે જ્યારે 2014માં તેમણે સ્પષ્ટ કર્યું હતું કે તેઓ ત્રીજી વખત વડાપ્રધાન નહીં બને ત્યારે તેમણે કહ્યું હતું કે, ‘ઈતિહાસ મારી સાથે સમકાલીન મીડિયા અને વિપક્ષો કરતાં વધુ ન્યાય કરશે.’ આજે તેમના મૃત્યુ બાદ લોકો તેમના યોગદાનને યાદ કરી રહ્યા છે.
1991નો એ ઐતિહાસિક નિર્ણય
1991માં જ્યારે દેશની અર્થવ્યવસ્થા ખરાબ તબક્કામાંથી પસાર થઈ રહી હતી ત્યારે તત્કાલીન વડાપ્રધાન પીવી નરસિમ્હા રાવે મનમોહન સિંહને નાણામંત્રી બનાવ્યા હતા. તે સમયે ભારત પર ભારે દેવું હતું અને વિદેશી હૂંડિયામણનો ભંડાર લગભગ ખતમ થઈ ગયો હતો. મનમોહન સિંહે મોટો નિર્ણય લીધો અને ભારતને ખુલ્લા બજાર તરફ લઈ ગયા. તેમણે લાયસન્સ-પરમિટ રાજ નાબૂદ કર્યું, ટેક્સમાં ઘટાડો કર્યો, વિદેશી રોકાણને પ્રોત્સાહન આપ્યું અને ભારતમાં વેપાર કરવાનું સરળ બનાવ્યું. તેમનું નિવેદન આજે પણ યાદ છે:
‘જેનો સમય આવી ગયો હોય એવા વિચારને દુનિયાની કોઈ શક્તિ રોકી શકે નહીં.’ આ નિર્ણયોએ ભારતની અર્થવ્યવસ્થાને નવી ગતિ આપી. પ્રથમ વખત ભારત વૈશ્વિક આર્થિક મંચ પર મજબૂત દેખાવા લાગ્યું.
વડાપ્રધાન તરીકે મહત્વના નિર્ણયોઃ
મનમોહન સિંહે વડાપ્રધાન તરીકે ઘણા મહત્વપૂર્ણ પગલા લીધા હતા.
ન્યુક્લિયર એગ્રીમેન્ટઃ 2005માં તેમણે અમેરિકા સાથે પરમાણુ કરારની શરૂઆત કરી હતી. વિપક્ષ અને ડાબેરી પક્ષોએ તેનો જોરદાર વિરોધ કર્યો, પરંતુ મનમોહન સિંહ અડગ રહ્યા.
મનરેગા: તેમણે ગ્રામીણ રોજગાર ગેરંટી યોજના (મનરેગા) લાગુ કરી, જેણે લાખો લોકોને રોજગારી પૂરી પાડી. માહિતીનો અધિકાર (RTI): જનતાને સરકારી કામકાજમાં પારદર્શિતાનો અધિકાર આપ્યો.
શિક્ષણનો અધિકાર (RTE): દરેક બાળકને મફત શિક્ષણનો અધિકાર આપ્યો.
વિવાદો અને પડકારો
તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન ઘણા વિવાદો થયા હતા. 2જી સ્પેક્ટ્રમ, કોલગેટ અને કોમનવેલ્થ ગેમ્સ જેવા કૌભાંડો તેમની છબી પર ડાઘ બની ગયા. જોકે, આ કૌભાંડોની તપાસમાં આજદિન સુધી કોઈ નક્કર પુરાવા મળ્યા નથી. તેમની સરકારને 2008માં સંકટનો સામનો કરવો પડ્યો જ્યારે ડાબેરી પક્ષોએ તેમનો ટેકો પાછો ખેંચી લીધો. પરંતુ તેમની સરકાર મુલાયમ સિંહ અને માયાવતીના સમર્થનથી બચી ગઈ હતી.
સાદું જીવન
મનમોહન સિંહ હંમેશા તેમના શાંત સ્વભાવ અને સાદગી માટે જાણીતા હતા. તેમણે ન તો તેમના ભાષણોમાં ઉત્સાહ દર્શાવ્યો કે ન તો કોઈ વિવાદમાં ફસાયા. તેમનું કામ જ તેમની ઓળખ હતી. મનમોહન સિંહે ભારતને આર્થિક સંકટમાંથી ઉગારીને વિશ્વમાં દેશને નવી ઓળખ અપાવી. તેમણે સાબિત કર્યું કે કોઈ પણ અવાજ કર્યા વિના મોટા ફેરફારો કરી શકાય છે.તેમના નિધનથી ભારતે સાદગી, પ્રામાણિકતા અને મહેનતથી દેશની સેવા કરનાર નેતા ગુમાવ્યા છે.
આ પણ વાંચો – ડૉ.મનમોહન સિંહના આર્થિક સુધારાને સમગ્ર વિશ્વએ સ્વીકાર્યું, દેશને કફોડી હાલતમાંથી બહાર લાવનાર નાણામંત્રી હતા
