સાઉદી અરેબિયામાં હજ યાત્રાની તૈયારીઓ શરૂ થઈ ગઈ છે. આ વખતે સરકારે ઘણા નિયમોમાં ફેરફાર કર્યા છે. જેમાં બાળકોની મુસાફરી પર પ્રતિબંધ, સિંગલ વિઝા એન્ટ્રી અને હપ્તામાં ચુકવણી જેવા નિયમોનો સમાવેશ થાય છે. સાઉદીની દલીલ છે કે ભીડ ઘટાડવા માટે આ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. જો કે, એક સમય હતો જ્યારે હજારો લોકો એક અમીર વ્યક્તિ સાથે હજ યાત્રા પર જતા હતા. આવા જ એક શ્રીમંત મુસલમાન મનસા મુસા 60 હજાર લોકો, 12 હજાર ગુલામો, સેંકડો ઊંટો અને સોનાની સિંગલીઓ સાથે હજ યાત્રા પર આવ્યા હતા.
મનસા મુસા આફ્રિકામાં માલી સામ્રાજ્યના વડા હતા. આ સામ્રાજ્યમાં આધુનિક માલી, ગિની, સેનેગલ નાઇજર અને મોરિટાનિયા જેવા વિસ્તારોનો સમાવેશ થતો હતો. મનસા મુસાના શાસન દરમિયાન આ સામ્રાજ્યને અપાર સંપત્તિ અને ખ્યાતિ મળી. માનસા આ સામ્રાજ્યના નવમા શાસક હતા, જેમણે 1307 થી 1332 સુધી શાસન કર્યું હતું.
આ રીતે સૌથી ધનિક સામ્રાજ્યની રચના થઈ
તેના સામ્રાજ્યને વિસ્તારવા માટે, માનસાએ આધુનિક સમયમાં અપનાવવામાં આવતી સમાન વ્યૂહરચનાઓનો આશરો લીધો હતો. તે સમયે મુખ્ય વેપાર સોના અને મીઠાનો હતો, જેનો મુખ્ય માર્ગ માલી સામ્રાજ્યમાંથી પસાર થતો હતો. આ માર્ગ ભૂમધ્ય સમુદ્ર અને અરેબિયાને વિશ્વ સાથે જોડવાનો હતો. આ માર્ગ પર માલી સામ્રાજ્યનું નિયંત્રણ હતું. ભૌગોલિક પરિસ્થિતિનો લાભ લઈને, માલીએ વેપારના ટેરિફ નક્કી કર્યા અને રાજ્યની તિજોરી ભરી.
મનસા મુસાની મક્કાની યાત્રા
લગભગ એક દાયકા સુધી માલી સામ્રાજ્ય પર શાસન કર્યા પછી, મુસા હજની ફરજ અદા કરવા માટે મક્કા ગયા. જ્યારે તે આ યાત્રા પર ગયો ત્યારે દુનિયાને ખબર પડી કે મક્કા મુસા અને માલી સામ્રાજ્ય કેટલું સમૃદ્ધ હતું. ઈતિહાસકારોના મતે, માણસાની સાથે એક આખું સરઘસ નીકળ્યું હતું, જેમાં 60 હજારથી વધુ લોકો હતા. તેમાંથી 12 હજાર એકલા ગુલામ હતા. આ ઉપરાંત સેંકડો ઊંટ પણ આ શોભાયાત્રામાં સામેલ થયા હતા.
500 ગુલામોના હાથમાં સોનાની ઇંગોટ્સ હતી.
શોભાયાત્રાનું મુખ્ય આકર્ષણ 500 ગુલામો હતા જેઓ સોનાની પિંડીઓ લઈને આવ્યા હતા. આ સિવાય ઊંટ પર ઘણું સોનું પણ લદાયેલું હતું. ન્યૂયોર્ક યુનિવર્સિટીના પ્રોફેસર અને પશ્ચિમ આફ્રિકન ઈતિહાસકાર માઈકલ એ ગોમેઝે આરટીમાં પ્રકાશિત કરેલા અહેવાલમાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે તે સમયે મનસા મુસા હજ માટે તેમની સાથે જે સોનું લઈ ગયા હતા તે 18 ટનથી વધુ હતું.
કામગીરીમાં પણ મદદ કરે છે
મનસા મુસાનું આ સરઘસ તે સમયે વિશ્વમાં ચર્ચાનું કેન્દ્ર બન્યું હતું. એવું કહેવાય છે કે માણસા આ શોભાયાત્રાના નામે તાકાત બતાવવા માગતી હતી. જો કે, આ તેમનો એકમાત્ર ઉદ્દેશ્ય ન હતો. માલીથી મક્કા જતી વખતે માનસા આધુનિક મોરિટાનિયા, ઈજિપ્ત અને અલ્જીરિયામાંથી પસાર થઈ હતી. રસ્તામાં તેને જે કોઈ જરૂરતમંદ કે ગરીબ મળ્યો, તેણે તેને સોનું આપીને મદદ કરી. જ્યારે તે ઇજિપ્તના કેન્દ્ર કૈરો પહોંચ્યો, જે હવે રાજધાની છે, ત્યારે તેણે ત્યાંના લોકોને એટલી મદદ કરી કે તે સામ્રાજ્યની અર્થવ્યવસ્થા બગડી. આ પ્રવાસે માનસાના સામ્રાજ્યનો વધુ વિસ્તાર કર્યો, જ્યારે મુસાની પ્રતિષ્ઠામાં પણ વધારો થયો.
આ પણ વાંચો – ઉત્તરાખંડમાં UCC મામલે ઉલેમા અને ધાર્મિક સંગઠન એક થયા,હાઇર્કોટમાં કાયદાને પડકાર્યો!
