Maha Kumb 2025: 45 દિવસના મહા કુંભ મેળા દરમિયાન, મુખ્ય ઘાટો સિવાય અહીં સ્થિત કેટલાક મંદિરોની મુલાકાત લેવી એ એક યાદગાર અનુભવ બની શકે છે. આવી સ્થિતિમાં, જો તમે મહાકુંભમાં જાઓ છો, તો સંગમમાં ડૂબકી માર્યા પછી, પ્રયાગરાજના 3 પ્રખ્યાત મંદિરોની અવશ્ય મુલાકાત લો. આવો જાણીએ આ મંદિરો અને તેમના ઈતિહાસ વિશે-
થોડા દિવસો પછી, ધર્મ અને આસ્થાના શહેર પ્રયાગરાજનો નજારો અલગ હશે. મોટા તંબુઓ, નાગા સાધુઓ લાઇટિંગ પાઇપ, તેમના વાળ વહેતા સંતો, રંગબેરંગી લાઇટો અને વિવિધ સ્થળોએ પોલીસ પેટ્રોલિંગ સાથે ડૂબકી મારતા. હા, સંગમ શહેરમાં 13 જાન્યુઆરીથી મહાકુંભ શરૂ થવા જઈ રહ્યો છે. 45 દિવસ સુધી ચાલનારા આ મેળાને આખરી ઓપ આપવામાં મેળા વહીવટી તંત્ર વ્યસ્ત છે. આ અનોખા ધાર્મિક ઉત્સવ દરમિયાન, પ્રયાગરાજના મુખ્ય ઘાટો અને અહીં સ્થિત કેટલાક મંદિરોની મુલાકાત લેવી એક યાદગાર અનુભવ બની શકે છે. આવી સ્થિતિમાં, જો તમે મહાકુંભમાં જાઓ છો, તો સંગમમાં ડૂબકી માર્યા પછી, પ્રયાગરાજના 3 પ્રખ્યાત મંદિરોની અવશ્ય મુલાકાત લો. આ મંદિરોનો ઈતિહાસ ઘણો જૂનો છે. એવું કહેવાય છે કે આ મંદિરના દર્શન કર્યા વિના સંગમથી પાછા ફરવું એ અધૂરી યાત્રા સમાન છે. આવો જાણીએ આ મંદિરો અને તેમના ઈતિહાસ વિશે-
પાતાલપુરી મંદિર (પ્રયાગરાજ)
સંગમનગરમાં સેંકડો મંદિરો છે જે વિવિધ દેવતાઓને સમર્પિત છે. આમાંના કેટલાક મંદિરો ખૂબ જ પ્રાચીન છે. પાતાલપુરી મંદિર પણ આમાંથી એક છે. નામ પરથી જ સ્પષ્ટ છે કે આ જગ્યા ભૂગર્ભ છે. આ મંદિર સંગમ કિનારે આવેલું છે. આ મંદિરની મુલાકાત લેવાથી તમે સ્વર્ગ અને નરકની માન્યતાનો સાર જાણી શકશો. એવું કહેવાય છે કે જ્યારે તમે સીડીઓથી નીચે જાઓ છો, ત્યારે તમને પ્રવેશદ્વાર પર ધર્મરાજની પ્રતિમા જોવા મળશે. અને જ્યારે તમે સીડી પરથી બહાર આવશો ત્યારે તમને મૃત્યુના દેવતા યમરાજની પ્રતિમા જોવા મળશે. મધ્યમાં એક પાતળો કોરિડોર છે, આ પૃથ્વી છે, આપણું કામ કરવાની જગ્યા છે. આ ઉપરાંત મંદિર પરિસરમાં છઠ્ઠી સદીના શિલ્પો પણ છે, અકબર દ્વારા ઢંકાયેલી દેવંગનની દિવાલો પણ છે. અહીં તે સ્થાન પણ છે જ્યાં ત્રેતાયુગમાં માતા સીતાએ પોતાની બંગડીઓ દાનમાં આપી હતી. તેથી આ સ્થાન પર ગુપ્ત દાન કરવામાં આવે છે. ભગવાન તેમના અર્ધનારીશ્વર સ્વરૂપમાં વિરાજમાન છે, તેની સાથે તીર્થસ્થાનોના રાજા પ્રયાગની પ્રતિમા પણ છે. અહીં ભગવાન શનિને સમર્પિત એક શાશ્વત જ્યોત છે, જે 12 મહિના સુધી પ્રજ્વલિત રહે છે.
નાગવાસુકી મંદિર (પ્રયાગરાજ)
ધર્મ અને આસ્થાના શહેર પ્રયાગરાજના સંગમ કાંઠાથી ઉત્તર તરફ, દારાગંજના ઉત્તર ખૂણા પર ખૂબ જ પ્રાચીન નાગવાસુકી મંદિર આવેલું છે. આ મંદિરમાં સાપનો રાજા વાસુકી નાગા રહે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે પ્રયાગરાજ આવતા દરેક ભક્ત અને તીર્થયાત્રીની યાત્રા જ્યાં સુધી નાગવાસુકીના દર્શન ન કરે ત્યાં સુધી અધૂરી માનવામાં આવે છે. એવું કહેવાય છે કે, જ્યારે મુઘલ સમ્રાટ ઔરંગઝેબ ભારતમાં મંદિરો તોડી રહ્યો હતો, ત્યારે તે પોતે નાગવાસુકી મંદિરને તોડવા આવ્યો હતો. તેણે મૂર્તિ પર ભાલો ફેંકતાની સાથે જ અચાનક દૂધની ધારા નીકળી અને તે તેના ચહેરા પર પડી અને તે બેભાન થઈ ગયો. અંતે તેને નિરાશ પરત ફરવું પડ્યું. ત્યારથી લઈને આજ સુધી આ પ્રાચીન મંદિરનો મહિમા ચારેય દિશામાંથી વખણાઈ રહ્યો છે.
સરસ્વતી કૂવો અને અક્ષય વટ (પ્રયાગરાજ)
અહીં હાજર અક્ષયવટ અને સરસ્વતી કૂવા ભક્તોને આકર્ષે છે. જો આપણે અક્ષય વટ વિશે વાત કરીએ, તો તે પવિત્ર વડનું વૃક્ષ છે, જે ક્યારેય નાશ પામી શકતું નથી. કહેવાય છે કે ત્રેતાયુગમાં ભગવાન શ્રી રામ, માતા સીતા અને ભાઈ લક્ષ્મણ અહીં આવ્યા હતા અને આ વૃક્ષ નીચે ત્રણ રાત વિશ્રામ કર્યો હતો. એવું પણ માનવામાં આવે છે કે જ્યારે પ્રલય આવે છે અને આખી પૃથ્વી ડૂબી જાય છે, તે સમયે પણ અક્ષયવટ અસ્તિત્વમાં રહેશે. તે જ સમયે, સરસ્વતી કૂપ અથવા કામ્યકૂપ એ સ્થાન છે જ્યાં પહેલા લોકો કૂદીને આત્મહત્યા કરતા હતા, તેઓ માનતા હતા કે તેનું પાણી મોક્ષ પ્રાપ્ત કરવામાં મદદ કરે છે. અકબરે તેના શાસન દરમિયાન તેને આવરી લીધું હતું. હાલમાં આ જગ્યાએ માત્ર કૂવાનો ઢંકાયેલો ભાગ જ દેખાય છે. જ્યારે તમે આ સ્થાન પર જશો, ત્યારે તમને લાલ રંગમાં ચિહ્નિત ગોળાકાર સ્થળ દેખાશે.
