ભારતમાં ડિજિટલ ટ્રાન્ઝેક્શન તરફ લોકોનો ઝોક ઝડપથી વધી રહ્યો છે. ખાસ કરીને UPI અને RuPay ડેબિટ કાર્ડના ઉપયોગમાં જબરદસ્ત વધારો થયો છે. સરકાર દ્વારા ડિજિટલ ઈન્ડિયાને પ્રોત્સાહન આપવા માટે લેવામાં આવેલા પગલાં અને લોકોની વધતી જતી ડિજિટલ જાગૃતિને કારણે આજે દેશમાં મોટી સંખ્યામાં લોકો કેશલેસ ટ્રાન્ઝેક્શનને પ્રાધાન્ય આપી રહ્યા છે.
અત્યાર સુધી, તેમના દ્વારા કરવામાં આવેલા વ્યવહારો પર કોઈપણ પ્રકારની ફી (MDR) લેવામાં આવતી નથી. MDR એટલે મર્ચન્ટ ડિસ્કાઉન્ટ રેટ. આ તે ચાર્જ છે જે દુકાનદારો તેમની બેંકોને ડિજિટલ પેમેન્ટની પ્રક્રિયા માટે ચૂકવે છે. હાલમાં સરકારે આ ફી માફ કરી દીધી છે. પરંતુ હવે સરકાર તેને ફરીથી ઇન્સ્ટોલ કરવાની યોજના બનાવી રહી છે.
મોટા વેપારીઓ પર MDR લાદવામાં આવશે?
મીડિયા રિપોર્ટ ET અનુસાર, બેન્કિંગ ઉદ્યોગ વતી સરકારને એક પ્રસ્તાવ પણ મોકલવામાં આવ્યો છે. આ પ્રસ્તાવમાં એવું કહેવામાં આવ્યું છે કે જે દુકાનદારોનું વાર્ષિક ટર્નઓવર 40 લાખ રૂપિયાથી વધુ છે તેમના પર MDR લગાવવામાં આવશે. સરકાર હાલમાં આ પ્રસ્તાવ પર વિચાર કરી રહી છે. સરકાર ટાયર સિસ્ટમ પણ લાગુ કરી શકે છે. આનો અર્થ એ થયો કે મોટા વેપારીઓ પાસેથી વધુ ફી વસૂલવામાં આવશે અને નાના કે કોઈ વેપારીઓ પાસેથી ઓછી ફી લેવામાં આવશે નહીં.
MDR પાછું લાવવાનું શા માટે જરૂરી છે?
તેના પર બેંકો અને પેમેન્ટ કંપનીઓનું કહેવું છે કે જ્યારે મોટા વેપારીઓ વિઝા, માસ્ટરકાર્ડ અને ક્રેડિટ કાર્ડ પર એમડીઆર ચૂકવી રહ્યા છે તો UPI અને RuPay પર કેમ નહીં. બેંકોના જણાવ્યા અનુસાર, સરકારે 2022માં તેને નાબૂદ કરી દીધી હતી, તે સમયે તેનો હેતુ ડિજિટલ પેમેન્ટને પ્રોત્સાહન આપવાનો હતો.
MDR શું છે અને તે શા માટે થાય છે?
MDR એટલે કે મર્ચન્ટ ડિસ્કાઉન્ટ રેટ એ ફી છે જે દુકાનદારો વાસ્તવિક સમયમાં ચૂકવણી સ્વીકારવાની સુવિધાના બદલામાં ચૂકવે છે. જ્યારે ગ્રાહક UPI અથવા ડેબિટ કાર્ડ દ્વારા ચુકવણી કરે છે, ત્યારે બેંકો અને પેમેન્ટ કંપનીઓએ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરનો ખર્ચ ઉઠાવવો પડે છે. આ ફી આ ખર્ચની ભરપાઈ કરવા માટે લેવામાં આવે છે.
આ પણ વાંચો – ‘હિન્દી લાદવા’ મુદ્દે સંસદમાં ભારે હોબાળો, સ્ટાલિન અને પ્રધાન વચ્ચે ઉગ્ર શાબ્દિક યુદ્વ!
