Sankashti Chaturthi June 2025: સંકષ્ટી ચતુર્થીનો ઉપવાસ ભગવાન ગણેશને સમર્પિત છે, જે દર મહિને ચતુર્થી તિથિએ ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસે ગણેશજીની ભક્તિભાવથી પૂજા કરવામાં આવે છે અને તેમની બધી મુશ્કેલીઓ અને અવરોધો દૂર કરવા માટે પ્રાર્થના કરવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે વિઘ્નહર્તાની પૂજા કરવાથી જીવનની સમસ્યાઓનું નિરાકરણ આવે છે અને સુખ અને સમૃદ્ધિનો માર્ગ મોકળો થાય છે. પૂજા મુખ્યત્વે દિવસ દરમિયાન કરવામાં આવે છે, જ્યારે ચંદ્ર ઉદય પછી અર્ઘ્ય અર્પણ કરીને ઉપવાસ ખોલવામાં આવે છે.
Sankashti Chaturthi June 2025: જો તમે સંકષ્ટી ચતુર્થીનો ઉપવાસ રાખવાના છો, તો કેટલીક ખાસ બાબતો ધ્યાનમાં રાખવી જરૂરી છે. ઉપવાસનું સંપૂર્ણ ફળ ત્યારે જ મળે છે જ્યારે તે વ્યવસ્થિત રીતે કરવામાં આવે. સૌથી મહત્વપૂર્ણ ચંદ્ર દર્શન અને ચંદ્રને અર્ઘ્ય અર્પણ છે. જો આ પગલું ચૂકી જાય, તો ઉપવાસ અધૂરો માનવામાં આવે છે. તેથી, ઉપવાસના દિવસે સંયમ, શુદ્ધતા અને નિયમોનું પાલન કરો, જેથી ભગવાન ગણેશજીના આશીર્વાદ તમારા પર રહે અને જીવનમાં શાંતિ અને સમૃદ્ધિ રહે.
આષાઢ મહિનાનો સંકષ્ટી ચતુર્થીનો ઉપવાસ ક્યારે છે?
આ વર્ષે અષાઢ મહિનાની સંકષ્ટી ચતુર્થી વ્રત તિથિ ૧૪ જૂન, ૨૦૨૫ શનિવારના રોજ મનાવવામાં આવશે. પંચાંગ મુજબ, કૃષ્ણ પક્ષની ચતુર્થી તિથિ ૧૪ જૂનના રોજ બપોરે ૩:૪૬ વાગ્યે શરૂ થશે અને ૧૫ જૂનના રોજ બપોરે ૩:૫૧ વાગ્યા સુધી ચાલશે. ૧૪ જૂને ચતુર્થી તિથિ ઉગતી હોવાથી, આ દિવસ ઉપવાસ અને પૂજા માટે માન્ય રહેશે.
પૂજા મુહૂર્ત અને શુભ યોગ
આ દિવસે પૂજા માટે ઘણા ખાસ મુહૂર્ત અને શુભ યોગ રચાઈ રહ્યા છે. બ્રહ્મ મુહૂર્ત સવારે ૪:૦૨ થી ૪:૪૩ વાગ્યા સુધી રહેશે, જે ધ્યાન અને મંત્ર જાપ માટે શ્રેષ્ઠ સમય છે. અભિજીત મુહૂર્ત બપોરે ૧૧:૫૪ થી ૧૨:૪૯ વાગ્યા સુધી રહેશે અને નિશીથ કાલ બપોરે ૧૨:૦૧ થી ૧૨:૪૨ વાગ્યા સુધી રહેશે. આ ઉપરાંત શુભ મુહૂર્ત સવારે 7:07 થી 8:52 સુધી છે, જે પૂજા અને વ્રતની શરૂઆત માટે શ્રેષ્ઠ છે.
આ વખતે સંકષ્ટી ચતુર્થીના દિવસે ઘણા શુભ યોગ બની રહ્યા છે. બ્રહ્મયોગ સવારથી બપોરે 1:13 વાગ્યા સુધી રહેશે, ત્યારબાદ ઇન્દ્રયોગ શરૂ થશે જે રાત સુધી અસરકારક રહેશે. સર્વાર્થ સિદ્ધિ યોગ બીજા દિવસે બપોરે 12:22 થી 5:23 વાગ્યા સુધી રહેશે, જે દરેક પ્રકારની સફળતા માટે શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે. ઉત્તરાષાઢા નક્ષત્ર ચતુર્થીના દિવસે પણ રહેશે, જે મધ્યરાત્રિના 12:22 વાગ્યા સુધી અસરકારક રહેશે, ત્યારબાદ શ્રવણ નક્ષત્ર શરૂ થશે.
ચંદ્રોદયનો સમય
14 જૂને રાત્રે 10:07 વાગ્યે ચંદ્ર ઉદય થશે. આ સમયે, ચંદ્રને અર્ઘ્ય અર્પણ કરીને ઉપવાસ પૂર્ણ થાય છે. ઉપવાસ પૂર્ણ કરવા માટે ચંદ્ર દર્શન અને અર્ઘ્ય અર્પણ ફરજિયાત છે.
સંકષ્ટી ચતુર્થીના ઉપવાસમાં શું ખાઈ શકાય?
ઉપવાસ દરમિયાન હળવો, સાત્વિક અને ફળદાયી ખોરાક લેવો જોઈએ.
સફરજન, કેળા, પપૈયા, દ્રાક્ષ, નારંગી, દાડમ વગેરે જેવા તાજા ફળો લઈ શકાય છે.
દૂધ, દહીં, પનીર, છાશ, માવા જેવા ડેરી ઉત્પાદનોનું પણ સેવન કરવાની સલાહ આપવામાં આવે છે.
અનાજને બદલે, તમે સાબુદાણાની ખીચડી, વડા અથવા ખીર, બિયાં સાથેનો દાણો અથવા પાણીનો ચેસ્ટનટ લોટ, પુરી, ચિલ્લા, હલવો અને બાફેલા અથવા શેકેલા શક્કરિયા ખાઈ શકો છો.
ઉપવાસ દરમિયાન શેકેલા મગફળી, નાળિયેર પાણી અને બદામ, કાજુ, કિસમિસ, અખરોટ જેવા સૂકા ફળો પણ લઈ શકાય છે, ખોરાકમાં ફક્ત સિંધવ મીઠું વાપરો.
ઉપવાસ દરમિયાન શું ન ખાવું જોઈએ?
સંકષ્ટિ ચતુર્થીના ઉપવાસ દરમિયાન ચોખા, ઘઉં, કઠોળ, સોજી, શુદ્ધ લોટ જેવા અનાજ ખાવામાં આવતા નથી.
સામાન્ય મીઠાને બદલે ફક્ત સિંધવ મીઠું વાપરો.
ડુંગળી, લસણ, મસાલેદાર અથવા તામસિક ખોરાક, માંસાહારી ખોરાક, ઈંડા અને કોઈપણ પ્રકારનો નશો પ્રતિબંધિત છે.
વધુ પડતું તળેલું કે ભારે ખોરાક પણ ન ખાવું જોઈએ.
સંકષ્ટી ચતુર્થીનું વ્રત કેવી રીતે રાખવું?
ઉપવાસના દિવસે, સવારે વહેલા ઉઠો, સ્નાન કરો અને સ્વચ્છ કપડાં પહેરો.
પૂજા સ્થળ સાફ કરો અને ભગવાન ગણેશની મૂર્તિ અથવા ચિત્ર સ્થાપિત કરો.
પછી તમારા હાથમાં પાણી અને ફૂલો લો અને પ્રતિજ્ઞા લો કે તમે આ વ્રત પૂર્ણ ભક્તિથી કરી રહ્યા છો.
દિવસભર ‘ઓમ ગણ ગણપતયે નમઃ’ અથવા ‘ઓમ ભાલચંદ્રાય નમઃ’ મંત્રનો જાપ કરતા રહો.
તમારી ક્ષમતા મુજબ ફળ કે પાણી વિનાનું વ્રત રાખો અને માનસિક રીતે શાંત અને એકાગ્ર રહો.
સાંજે, પ્રદોષ કાળ દરમિયાન અથવા ચંદ્ર ઉગતા પહેલા ફરીથી સ્નાન કરો.
ભગવાન ગણેશને દૂર્વા (21 ગાંઠ), લાલ ફૂલો, મોદક, તલના લાડુ, ફળો, ચંદન, અગરબત્તી, માળા વગેરે અર્પણ કરો.
ગણેશ ચાલીસાનો પાઠ કરો, સંકષ્ટી ચતુર્થી વ્રત કથા સાંભળો અથવા વાંચો.
આ પછી, ‘ઓમ વક્રતુંડાય હમ’ અથવા ‘ઓમ ગણ ગણપતયે નમઃ’ મંત્રનો ૧૦૮ વાર જાપ કરો અને અંતે ભગવાન ગણેશની આરતી કરીને વ્રત પૂર્ણ કરો.
જ્યારે ચંદ્ર ઉગે, ત્યારે તેને પાણી અર્પણ કરો અને ઉપવાસ તોડો.
