Battle of Badr – ઇસ્લામિક કેલેન્ડરનો 2જી હિજરી અને 9મો મહિનો રમઝાન… આ વર્ષે મુસ્લિમો પર રોઝા અને જકાત ફરજિયાત બની ગયા. આ વર્ષે પયગંબર હઝરત મોહમ્મદ સાહેબે ઈદગાહમાં ઈદ-ઉલ-ફિત્રની નમાજ અદા કરી હતી. આ તે વર્ષ હતું જેમાં ઇસ્લામનું પ્રથમ યુદ્ધ પણ થયું હતું. ‘બદરનું યુદ્ધ’ રમઝાન મહિનાની 17મી તારીખે લડવામાં આવ્યું હતું. પણ આ શું છે? રમઝાન મહિનામાં યુદ્ધ! અને તે પણ ઈસ્લામ વિશે… આ એક આશ્ચર્યજનક પ્રશ્ન છે, કારણ કે મુસ્લિમો રમઝાન મહિનામાં કોઈ યુદ્ધ લડતા નથી.
Battle of Badr- આજે પણ ઇસ્લામિક દેશો રમઝાન મહિનામાં યુદ્ધવિરામ જાહેર કરે છે તો ઇસ્લામનું પહેલું યુદ્ધ રમઝાન મહિનામાં થવાનું કારણ શું હતું? ચાલો જાણીએ… ઈસ્લામનું પહેલું યુદ્ધ બદર ગામની બરાબર મેદાનમાં થયું હતું, તેથી તેનું નામ ‘જંગે બદર’ પડ્યું. આ વિસ્તાર મદીનાથી લગભગ 80 માઈલ દૂર છે. આ ગામમાં એક કૂવો છે, જેના માલિકનું નામ બદર હતું, તેના નામ પરથી ગામનું નામ બદ્ર પડ્યું. જંગે બદરમાં મુસ્લિમોની સંખ્યા લગભગ 313 હતી અને દુશ્મન સેનામાં 1000 સશસ્ત્ર સૈનિકો હતા.
ઈસ્લામિક ઈતિહાસ બદલાઈ ગયો હતો
બદરના યુદ્ધે ઇસ્લામિક ઇતિહાસ અને પયગંબર હઝરત મોહમ્મદ સાહેબનું જીવન બદલી નાખ્યું હતું. એક પ્રખ્યાત પશ્ચિમી ઈતિહાસકાર લખે છે કે જંગ બદર પહેલા, આરબો પયગંબર મોહમ્મદ સાહેબને એક નબળા માણસ માનતા હતા, તેમના જ લોકો દ્વારા મક્કામાંથી ભગાડી દેવામાં આવ્યા હતા અને તેઓ વિચારતા હતા કે તેમણે અન્ય લોકોની મદદ લેવી જોઈએ. પરંતુ બદરના યુદ્ધ પછી, પ્રોફેટ મોહમ્મદ સમ્રાટ અને લશ્કરી ઈજનેર તરીકે સમગ્ર અરેબિયામાં પ્રખ્યાત થયા. કારણ કે, તેણે પોતાના કરતા ત્રણ ગણી મોટી સેનાને હરાવીને આનું પ્રદર્શન કર્યું હતું.
દુશ્મનોએ જુલમની હદ વટાવી દીધી હતી
Battle of Badr –અલ્લામા અબ્દુલ મુસ્તફા આઝમી તેમના પુસ્તક સિર્તે મુસ્તફામાં લખે છે કે પયગંબર બન્યા પછી લગભગ 10 વર્ષ સુધી, હઝરત મોહમ્મદને અલ્લાહ તરફથી કોઈપણ પ્રકારના યુદ્ધ અથવા બદલો લેવાનો સંદેશ મળ્યો નથી. બીજી બાજુ, મક્કાના લોકોએ પયગંબર હઝરત મોહમ્મદ અને તેમના મુસ્લિમ સાથીદારો સામે જુલમની હદ વટાવી દીધી હતી, પરંતુ તેઓએ તેની સામે ક્યારેય હથિયાર ઉપાડ્યા ન હતા. તે પછી, 2 હિજરીના બીજા મહિનાના સફરના 12મા દિવસે, દેવદૂત ગેબ્રિયલ (સલ્લ.) અલ્લાહના સંદેશ સાથે પયગંબર મોહમ્મદ પાસે આવ્યા અને જુલમ સામે લડવા વિશેની આયતનો પાઠ કર્યો.
મક્કાથી મદીના સુધી હિજરત
Battle of Badr- જ્યારે કુરૈશના લોકોએ મક્કામાં પયગંબર હઝરત મોહમ્મદ સાહેબ અને તેમના મુસ્લિમ સાથીદારોને ત્રાસ આપ્યો, ત્યારે તેઓ તેમના સાથીઓ સાથે મદીના ગયા. અગાઉ તેના ઘણા મિત્રો સ્થળાંતર કરી ગયા હતા. તે પછી પયગંબર હઝરત મોહમ્મદ સાહેબ અને હઝરત અબુ બકર સિદ્દીક (ર.અ.) હિજરત કરી ગયા. મક્કાના લોકોએ હિજરત કરી રહેલા મુસ્લિમો સાથે ખૂબ જ ખરાબ વર્તન કર્યું. તેમનો તમામ સામાન લૂંટી લીધો. તેમના ઘરોને નુકસાન થયું હતું. પયગંબર હઝરત મોહમ્મદ સાહેબના ઘર પર પણ તેમને મારવા માટે હુમલો કરવામાં આવ્યો હતો. આ બધાની વચ્ચે મુસ્લિમો ઘણી મુશ્કેલીઓનો સામનો કરીને મદીના પહોંચ્યા. આ દરમિયાન મુસ્લિમોએ તેમના દુશ્મનો પાસેથી તેમની સંપત્તિ પાછી લેવાની યોજના શરૂ કરી.
યુદ્ધ ઘણી વખત મુલતવી રાખવામાં આવ્યું હતું, પછી …
Battle of Badr- બદરના યુદ્ધ પહેલા એવા ઘણા પ્રસંગો આવ્યા જ્યારે યુદ્ધની સ્થિતિ ઊભી થઈ, પરંતુ દરેક વખતે કોઈને કોઈ કારણસર યુદ્ધ ટળી ગયું. 2 હિજરી, રજબનો સાતમો મહિનો. આ મહિને અબુ સુફયાન સાંજે કાફલા સાથે મક્કાથી નીકળી ગયો હતો. આ સમાચાર મદીનામાં હાજર પયગંબર મોહમ્મદ સાહેબ અને તેમના સાથીદારોને મળ્યા. પરત ફરતા તેઓએ કાફલાને લૂંટી લેવાનો અને તેમનો સામાન પરત લઈ બદલો લેવાની યોજના બનાવી હતી. આ માટે તેણે હઝરત અબ્દુલ્લા બિન જહશની સાથે 8 કે 12 લોકોનું એક જૂથ મોકલ્યું, જેમણે નખલામાં રહીને દુશ્મનો પર નજર રાખવાની હતી.
આ રીતે યુદ્ધ માટેની પરિસ્થિતિઓ વિકસિત થવા લાગી
અલ્લામા અબ્દુલ મુસ્તફા આઝમી લખે છે કે જ્યારે તેઓ નાખલામાં રોકાયા હતા, ત્યારે બીજો કાફલો મક્કાથી નખલા પહોંચ્યો હતો. તે કાફલાને જોઈને હઝરત અબ્દુલ્લા બિન જહશ ડરી ગયા. તેમને ડર હતો કે તેની યોજનાના સમાચાર મક્કા સુધી પહોંચી શકે છે. તેઓએ તે કાફલા પર તીર વડે હુમલો કર્યો. આ હુમલામાં મક્કાના કાફલાનો હિસ્સો રહેલા ઉમર બિન હઝરામીનું મોત થયું હતું. જ્યારે મક્કામાં કુરૈશના લોકોને આ વાતની જાણ થઈ તો તેઓ ગુસ્સે થઈ ગયા અને મુસ્લિમો પાસેથી બદલો લેવાની તૈયારી કરવા લાગ્યા.
કાફલાને લૂંટવા માટે મક્કા મોકલવામાં આવ્યા
દરમિયાન અબુ સુફયાનનો કાફલો 50 હજાર સોનાના સિક્કા અને તમામ પ્રકારનો સામાન લઈને સાંજે મક્કા જવા રવાના થયો હતો. તેમને મક્કા પહોંચવા માટે મદીનામાંથી પસાર થવું પડ્યું. અહીં, મદીનામાં, મુસ્લિમો આ કાફલાને લૂંટીને પોતાનો બદલો લેવા તૈયાર હતા. દરમિયાન, તેનો યુદ્ધનો કોઈ ઈરાદો નહોતો.
અબુ સુફયાન, જે કાફલાનું નેતૃત્વ કરી રહ્યો હતો,અને તેને ચિંતા થઈ કે જો તે આ માર્ગ પરથી જશે તો મુસ્લિમો તેને છોડી દેશે નહીં. દરમિયાન, કાફલાનો રૂટ બદલવામાં આવ્યો હતો અને મક્કાને એક પત્ર મોકલવામાં આવ્યો હતો જેમાં મક્કાના લોકોને કાફલાને મદદ કરવા માટે શક્ય તેટલી વહેલી તકે પહોંચવા કહ્યું હતું.
અબુ જહલે 1000 દુશ્મનોની સેના તૈયાર કરી
જે વ્યક્તિને મક્કા મોકલવામાં આવ્યો હતો, તે ત્યાં પહોંચીને કાબા પાસે ગયો, તેના ઊંટના કાન અને નાક કાપી નાખ્યા, તેના કપડા ફાડી નાખ્યા અને મદદ માટે જોરથી ચીસો પાડવા લાગ્યો. તે સમયે આ તેમનો ઈમરજન્સી કોલ હતો. અહીં મુસ્લિમો કાફલાને રોકવા નીકળી પડ્યા હતા. બીજી તરફ મક્કાના લોકો મુસ્લિમો પાસેથી બદલો લેવા તૈયાર હતા.
મુસ્લિમોના સૌથી મોટા દુશ્મન અબુ જહલે ઈમરજન્સી માહિતી આપનાર વ્યક્તિને પૂછ્યું કે મુસ્લિમોની સંખ્યા કેટલી છે? જવાબ 313 હતો, અબુ જહલે તેના માટે 1000 હજાર લોકોની સેના બનાવી. તેણે ઘોડાઓ અને ઊંટોની સંખ્યા વિશે પૂછ્યું, જેમાં તેને કહેવામાં આવ્યું કે મુસ્લિમો પાસે 2 ઘોડા અને 70 ઊંટ છે. અબુ જહલે 100 ઘોડા અને સેંકડો ઊંટોની વ્યવસ્થા કરી.
અબુ જાહલ યુદ્ધના ઇરાદાથી બહાર આવ્યો
અબુ જહલ તેની સેના સાથે યુદ્ધના ઇરાદા સાથે નીકળ્યો. અહીં અબુ સુફયાન મુખ્ય માર્ગ છોડીને પોતાના કાફલાને બીજા કોઈ માર્ગે લઈ ગયો અને કાફલો મુસ્લિમોથી દૂર ભાગ્યો. આ પછી, મુસ્લિમોને હવે લડવાની જરૂર નહોતી, કારણ કે કાફલો બચી ગયો હતો. પરંતુ અબુ જહલે કહ્યું કે જો કાફલો બચી જશે તો પણ અમે આ મુસ્લિમોને છોડીશું નહીં, કારણ કે તેમના પ્રત્યેક માણસને મારવા માટે અમારી પાસે ત્રણ લોકો હાજર છે.
પયગંબર હઝરત મોહમ્મદ સાહેબે બદરના મેદાનોમાં પડાવ નાખ્યો
પયગંબર હઝરત મોહમ્મદને આ વાતની જાણ થઈ. તેણે પોતાની સેનાને બદરાના પહેલા કૂવા પાસે પડાવ નાખવાનો આદેશ આપ્યો. આના પર એક સાથી આવ્યા અને પૂછ્યું, ‘હે અલ્લાહના રસુલ, તમે આ જગ્યા અલ્લાહના આદેશ પર પસંદ કરી છે કે સલાહ પર?’ આના પર પયગંબર હઝરત મોહમ્મદ સાહેબે કહ્યું કે અમે આ જગ્યાને સલાહ પર પસંદ કરી છે. આ સાંભળીને સહાબાએ કહ્યું કે જો આપણે આગળ જઈને પડાવ નાખીએ તો ત્યાં વધારે પાણી છે અને દુશ્મનોને આ કુવાઓ પર કબજો કરતા રોકી શકીશું. પયગંબર હઝરત મોહમ્મદ સાહેનને આ સલાહ ખૂબ જ ગમી અને આખું સૈન્ય મધ્યરાત્રિએ એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએ ગયું.
યુદ્ધ શરૂ થયું, મુસ્લિમોએ રક્ષણાત્મક વ્યૂહરચના અપનાવી
બીજે દિવસે અબુ જાહલની સેના પણ ત્યાં પહોંચી ગઈ, જે મુસ્લિમો કરતા ત્રણ ગણી મોટી હતી. તેણે મુસ્લિમોને યુદ્ધ માટે પડકાર ફેંક્યો. ચેલેન્જ પછી ત્રણ અન્સાર છોકરાઓ મુસ્લિમ તરફથી આવ્યા. તે પછી હઝરત હમઝા, હઝરત ઉબૈદા અને હઝરત અલી રઝીઅલ્લાહુ અન્હુ આગળ આવ્યા અને લડાઈ શરૂ થઈ. આ યુદ્ધમાં હઝરત ઉબૈદા ઘાયલ થયા હતા. અહીં, મુસ્લિમો જાણતા હતા કે તેમની સેના દુશ્મનની તુલનામાં ખૂબ જ ઓછી છે, તેથી તેઓએ રક્ષણાત્મક વ્યૂહરચના તૈયાર કરી.
દુશ્મન સેનાને પીછેહઠ કરવાની ફરજ પડી
મુસ્લિમોએ એક વ્યૂહાત્મક યોજના બનાવી કે તેઓ પોતાની જગ્યાએથી ખસે નહીં અને દુશ્મન પોતે આવીને હુમલો કરશે. આ સાથે અબુ જહલે પૂરી તાકાતથી હુમલો કરવાનો આદેશ આપ્યો. તેને આશા હતી કે મુસ્લિમો ઓછી સંખ્યામાં હોવાથી તે ટૂંક સમયમાં જ તેમને ખતમ કરીને પાછા ફરશે. પરંતુ આવું ન થયું. મુસલમાનોએ પોતાની જગ્યાએ ઉભા રહીને દુશ્મનોનો સામનો કર્યો અને દરેક મુસ્લિમ માટે પાંચ દુશ્મનો મરવા લાગ્યા.
આ જોઈને દુશ્મન સેના પીછેહઠ કરી. આ દરમિયાન મુસ્લિમોએ તેમની સ્થિતિ બદલી. જે મુસ્લિમો સામે ઉભા હતા અને લડી રહ્યા હતા, તેઓ આગળ આવ્યા અને જેઓ સાવ ફ્રેશ હતા તેઓ આગળ આવ્યા. અબુ જહલે ફરીથી સંપૂર્ણ બળ સાથે હુમલો કરવાનો આદેશ આપ્યો, પરંતુ ફરીથી તે જ થયું અને દુશ્મન સેના પીછેહઠ કરવા લાગી.
અબુ જાહલ માર્યો ગયો, મુસ્લિમો યુદ્ધ જીત્યા
આ વખતે મુસ્લિમોએ તેમના પર હુમલો કર્યો અને બદર સિવાય બધે દુશ્મન સૈન્ય દોડવા લાગ્યું. આ યુદ્ધમાં દુશ્મન કાફલાનો નેતા અબુ જાહલ અને 70 દુશ્મનો માર્યા ગયા. આ સિવાય 70 દુશ્મનોને કેદી લેવામાં આવ્યા હતા. જંગે બદરમાં મુસ્લિમો વતી 14 સહાબાઓ શહીદ થયા હતા. આ યુદ્ધે પયગંબર હઝરત મોહમ્મદ સાહેબને સમગ્ર આરબ વિશ્વમાં એક શક્તિશાળી રાજા તરીકે સ્થાપિત કર્યા હતા. કારણ કે, સમગ્ર આરબ કુરૈશને પોતાનો નેતા માનતા હતા. પરંતુ હવે મક્કાના કુરૈશ માત્ર 313 મુસ્લિમો દ્વારા પરાજિત થયા હતા. અને આ રીતે ઇસ્લામનું પહેલું યુદ્ધ ‘જંગે બદર’ રમઝાન મહિનામાં થયું.
આ પણ વાંચો- રમઝાનમાં આ પરિસ્થિતિમાં ઉપવાસ છોડવામાંથી મુક્તિ આપવામાં આવી છે? જાણો
