છઠ્ઠી મૈયાની પૂજા – હિન્દુ ધર્મમાં છઠ પૂજાનું વિશેષ મહત્વ છે. ખાસ કરીને બિહાર અને યુપી રાજ્યોમાં આ તહેવાર ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે. કારતક મહિનાના શુક્લ પક્ષની ચતુર્થી તિથિથી શરૂ થઈને અષ્ટમી તિથિ સુધી ચાલતો આ તહેવાર આ વર્ષે 5 નવેમ્બરથી શરૂ થવા જઈ રહ્યો છે. નહાય-ખેથી શરૂ કરીને, 36 કલાકના પાણી વગરના ઉપવાસ અને પછી સૂર્ય ભગવાનને જળ અર્પણ કરીને, તે 8 નવેમ્બરના રોજ પારણા સાથે સમાપ્ત થશે. છઠ પર્વના દરેક દિવસનું પોતાનું આગવું મહત્વ છે અને તેની સાથે ઘણી ખાસ વાતો જોડાયેલી છે, જેના વિના છઠ્ઠી મૈયાની પૂજા છઠનો તહેવાર અધૂરો માનવામાં આવે છે. તો ચાલો આજે જાણીએ છઠ પૂજામાં કઈ વસ્તુઓનો સમાવેશ કરવો ખૂબ જ જરૂરી છે.
આ વસ્તુઓ પ્રથમ દિવસ માટે મહત્વપૂર્ણ છે
છઠ મહાપર્વની શરૂઆત નહાય-ખાય સાથે થાય છે. આ દિવસે ગોળ, ચણાની દાળ અને ચોખા ખાવા ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે. જે લોકો છઠ પર પાણી વગરનું વ્રત રાખે છે, તેમણે નહાય-ખાયના દિવસે ભોજન માટે આ જ ખાવાનું હોય છે. આના વિના નહાય-ખાયની પૂજા પૂર્ણ ગણાતી નથી.
પ્રસાદમાં આ વસ્તુઓ અવશ્ય સામેલ કરવી
છઠ પૂજાના પ્રસાદમાં ગમે તેટલી વસ્તુઓનો સમાવેશ કરવામાં આવે, છઠનો પ્રસાદ થેકુઆ અને કેળા વગર પૂર્ણ થતો નથી. છઠ પૂજાના પ્રસાદમાં થેકુઆનો સમાવેશ કરવો ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. તે ખારના દિવસે તૈયાર કરવામાં આવે છે અને પછી તેને પ્રસાદ તરીકે આપવામાં આવે છે. છઠ પૂજામાં થેકુઆની સાથે કેળા રાખવાનું પણ ખૂબ જ જરૂરી છે. આ બંને વિના છઠનો પ્રસાદ અધૂરો છે.
સૂપનું પણ વિશેષ મહત્વ છે
છઠ પૂજામાં સૂપ હોવું ખૂબ જ જરૂરી છે. આના વિના પણ છઠ પૂજા અધૂરી છે કારણ કે છઠ પૂજાનો સૌથી મહત્વપૂર્ણ ભાગ વિધિઓ સાથે સૂર્ય ભગવાનને અર્ઘ્ય અર્પણ કરવાનો છે. છઠ પૂજામાં જ્યારે સૂર્ય ભગવાનને અર્ઘ્ય ચઢાવવામાં આવે છે, ત્યારે અર્ઘ્ય સમયે ઉપયોગમાં લેવાતી તમામ પૂજા સામગ્રી સૂપમાં રાખવામાં આવે છે. તેથી, છઠ પૂજા સૂપ વિના પૂર્ણ થતી નથી.
નાળિયેર અને શેરડી
છઠ પૂજા દરમિયાન સૂર્ય ભગવાનને અર્ઘ્ય અર્પણ કરતી વખતે નારિયેળ અને શેરડી ધરાવવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. જ્યારે સૂર્ય ભગવાનને અર્ઘ્ય ચઢાવવામાં આવે છે ત્યારે સૂપમાં નારિયેળ રાખવું ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે. સૂર્ય ભગવાનને અર્ઘ્ય અર્પણ કરવાની પદ્ધતિ નારિયેળ વિના પૂર્ણ થતી નથી, આ સિવાય શેરડીનું પણ વિશેષ મહત્વ છે.
પીળો સિંદૂર, સારા નસીબની નિશાની
વૈવાહિક આનંદની નિશાની પીળા સિંદૂરનું પણ છઠ પૂજામાં વિશેષ મહત્વ છે. પીળા સિંદૂરનો ઉપયોગ મોટાભાગે પૂજા કે શુભ કાર્યોમાં થાય છે. છઠ પૂજા દરમિયાન પણ, ઉપવાસ કરતી પરિણીત મહિલાઓ તેમની માંગ પર પીળા સિંદૂર અથવા ભાકરા સિંદૂર લગાવે છે. સૌભાગ્યનું પ્રતીક પીળા સિંદૂર વિના છઠની પૂજા અધૂરી માનવામાં આવે છે.
આ પણ વાંચો – કેનેડામાં મંદિર પર હુમલા બાદ હિન્દુઓ એક થયા, બંટોગે તો કટેંગેના નારા લાગ્યા!
