સ્માર્ટફોન દ્વારા આપવામાં આવતી સગવડ કરતાં પણ વધુ, આ ઉપકરણ જીવનની જાળી બની ગયું છે. સ્માર્ટફોનથી થતા નુકસાન અંગે દરરોજ ભારત અને સમગ્ર વિશ્વમાંથી અભ્યાસ અને સંશોધનો આવી રહ્યા છે. આ જ કારણ છે કે હેલ્થ એક્સપર્ટ સતત લોકોને ફોનના ઉપયોગ અંગે સાવધાન કરી રહ્યા છે. જો કે, આ વખતે સ્માર્ટફોન તેમજ સોશિયલ મીડિયા અને સોશિયલ મીડિયાના પ્રભાવકોને લઈને એવી માહિતી સામે આવી છે કે જો તમારા બાળકો હોય અને તેઓ તમારો અથવા તેમનો અંગત ફોન વાપરે, તો તમે તેના ગેરફાયદા વિશે જાણીને ચોંકી જશો.
પીએસઆરઆઈ હોસ્પિટલ, નવી દિલ્હીમાં પલ્મોનરી, ક્રિટિકલ કેર અને સ્લીપ મેડિસિનના અધ્યક્ષ ડૉ. જી.સી. ખિલનાનીએ ન્યૂઝ18હિંદી સાથે વાત કરતાં જણાવ્યું કે 12 ઓક્ટોબર 2024ના રોજ લેન્સેટ જર્નલમાં એક અહેવાલ પ્રકાશિત થયો છે, જેમાં સોશિયલ મીડિયા પ્રભાવકોના મનને પ્રભાવિત કરી રહ્યાં છે. યુવાનો અને તેમના માનસિક સ્વાસ્થ્ય વિશે પણ ચેતવણીઓ આપવામાં આવી છે. ભારતમાં વિચિત્ર રીલ્સ બનાવનારા પ્રભાવકો માત્ર યુવાનો સાથે જ નહીં પરંતુ નાના બાળકોના માનસિક સ્વાસ્થ્ય સાથે પણ રમત રમી રહ્યા છે.
ડૉ.. ખિલનાની કહે છે કે વિદેશોમાં જે સ્થિતિ છે તેવી જ સ્થિતિ ભારતમાં પણ છે. અહીં પ્રભાવકો માત્ર પ્રભાવિત જ નથી કરતા પણ બાળકોના મગજને પણ ધોઈ નાખે છે. જેના કારણે માત્ર યુવાનો જ નકારાત્મક બાબતો તરફ આગળ વધી રહ્યા નથી અને તેમનામાં આત્મહત્યાની વૃત્તિ પણ વધી રહી છે.
આ નુકસાન બાળકોને થઈ રહ્યું છે
રિપોર્ટ અનુસાર, 36 ટકા ટીનેજ બાળકો ઓનલાઈન હોવાને કારણે સતત બહારના લોકો અથવા અજાણ્યા લોકોના સંપર્કમાં રહે છે.
11 ટકા બાળકો સ્માર્ટફોન અથવા સોશિયલ મીડિયાના વ્યસન જેવા લક્ષણો દર્શાવે છે.
બાળકોની સમાન ટકાવારી એવી છે કે જો તેઓ સોશિયલ મીડિયાનો ઉપયોગ કરી શકતા નથી, તો તેઓ ચિંતા અથવા મૂડ ઓફના લક્ષણો દર્શાવે છે.
10 થી 24 વર્ષની વયના યુવાનોમાં માનસિક બીમારીનો ગ્રાફ ઝડપથી વધી રહ્યો છે.
સોશિયલ મીડિયા પર રીલ્સ અને જાહેરાતોને કારણે વેપિંગ, સ્મોકિંગ, જુગારની લત, ફાસ્ટ ફૂડનું વ્યસન, દારૂનું વ્યસન વગેરે પણ વધી રહ્યા છે.
ફોનને કારણે પરિવારો, મિત્રો, ડિનર ટેબલ પર બેઠેલા લોકોમાં પણ વાતચીતનો અભાવ જોવા મળે છે. તેઓ બધા એકસાથે ફોનનો ઉપયોગ કરે છે.
સોશિયલ મીડિયાના વધુ પડતા ઉપયોગને કારણે બાળકોનો શારીરિક વિકાસ જ નહીં પરંતુ માનસિક વિકાસ અને વિચારોનું સ્તર પણ બગડી રહ્યું છે.
જો તમે તેને રોકશો નહીં, તો પરિસ્થિતિ વધુ ખરાબ થશે.
ડો.જી.સી.ખિલનાનીનું કહેવું છે કે જો બાળકો દ્વારા સોશિયલ મીડિયા અને સ્માર્ટફોનના ઉપયોગ પર પ્રતિબંધ નહીં મુકવામાં આવે તો આવનારા દિવસોમાં સ્થિતિ વધુ ખરાબ થશે. ઘણા કિશોરો અને બાળકો ઊંઘમાં ખલેલ, તણાવ અને ચિંતા અથવા હિંસક વર્તન જેવી સમસ્યાઓ સાથે PSRIમાં આવી રહ્યા છે. આમાંના મોટા ભાગના માટે સ્માર્ટફોન અને સોશિયલ મીડિયા જવાબદાર છે.
માતાપિતાએ નિયંત્રણ કરવું જોઈએ
ઘરોમાં સ્માર્ટફોન અથવા ઇન્ટરનેટ ઉપકરણોનો ઉપયોગ ઘટાડવાની જરૂર છે. આના માટે અમુક અંશે માતા-પિતા પણ જવાબદાર છે. માતાપિતાએ તેમના નાના બાળકોને વ્યસ્ત રાખવા માટે ફોન પકડી રાખવાની ટેવ છોડી દેવી જોઈએ. આ સિવાય શાળાએ જતા વિદ્યાર્થીઓને ખાસ જરૂરિયાત ન હોય ત્યાં સુધી ફોન ન આપો. જો બાળકો મોડી રાત સુધી ફોનનો ઉપયોગ કરતા હોય તો તેમના પર નજર રાખો. તમને ખ્યાલ પણ નહીં હોય કે બાળકો સામાજિક અત્યાચારનો ભોગ બનશે. સમજો કે ફોન તમારા બાળકોને સૌથી વધુ નુકસાન પહોંચાડી રહ્યો છે.
આ પણ વાંચો – બાબા સિદ્દીકી હત્યા કેસમાં પોલીસે કર્યો મોટો ખુલાસો, આરોપી બંદૂક ચલાવવાનું યુટ્યુબ પરથી શીખ્યા!
