ભારતની બધી નદીઓને માતાનો દરજ્જો આપવામાં આવ્યો છે, પરંતુ શું તમે જાણો છો કે એક એવી નદી છે જેને ‘માતા’ નહીં પણ ‘પિતા’ કહેવામાં આવે છે? આ નદી સ્ત્રીના રૂપમાં નહીં, પણ પુરુષના રૂપમાં પૂજાય છે. છેવટે, આ નદીને દેવીને બદલે દેવ કેમ માનવામાં આવી? આ પાછળ કઈ માન્યતાઓ છે? આ નદી ક્યાંથી નીકળે છે અને કયા રાજ્યોમાંથી વહે છે? અમને જણાવો…
ભારતની એકમાત્ર પુરુષ નદી
ભારતીય સંસ્કૃતિમાં, નદીઓને દિવ્ય માનવામાં આવે છે અને માતા તરીકે પૂજવામાં આવે છે. ગંગા, યમુના, નર્મદા, ગોદાવરી જેવી બધી નદીઓને ‘માતા’ કહેવામાં આવે છે, પરંતુ એક નદી એવી છે જેને માતા નહીં પણ પિતા માનવામાં આવે છે. આ નદી બ્રહ્મપુત્રા છે, જેને ભારતની એકમાત્ર પુરુષ નદી કહેવામાં આવે છે. ધાર્મિક માન્યતા અનુસાર, બ્રહ્મપુત્રને ભગવાન બ્રહ્માનો પુત્ર માનવામાં આવે છે, તેથી તેને ‘પુરુષ’ નદીનો દરજ્જો મળે છે. આ નદીની ખાસ પૂજા આસામ અને અરુણાચલ પ્રદેશમાં કરવામાં આવે છે.
બ્રહ્મપુત્ર નદીની લંબાઈ અને તે કયા રાજ્યમાં વહે છે?
બ્રહ્મપુત્ર નદી લગભગ 2900 કિમી લાંબી છે અને તિબેટમાં માનસરોવર તળાવ નજીક ચેમાયુંગડુંગ ગ્લેશિયરમાંથી નીકળે છે. આ નદી તિબેટ, ભારત અને બાંગ્લાદેશમાંથી પસાર થાય છે. ભારતમાં તે આસામ અને અરુણાચલ પ્રદેશમાં વહે છે, જ્યાં તેને “નર નદી” તરીકે પૂજવામાં આવે છે. તેની ઊંડાઈ લગભગ ૧૪૦ મીટર છે, જે તેને ભારતની સૌથી ઊંડી નદી બનાવે છે. બ્રહ્મપુત્ર નદી આસામમાં ઘણી જગ્યાએ ખૂબ પહોળી થાય છે, જે તેને ભારતની સૌથી પહોળી નદી બનાવે છે.
બ્રહ્મપુત્રનું ધાર્મિક અને આર્થિક મહત્વ
બ્રહ્મપુત્ર નદી માત્ર હિન્દુ ધર્મના લોકો માટે જ નહીં પરંતુ બૌદ્ધ અને જૈન ધર્મના અનુયાયીઓ માટે પણ પવિત્ર માનવામાં આવે છે. આ નદી આસામના અર્થતંત્ર અને પર્યાવરણ માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. તેના કિનારા પર આવેલા શહેરો અને ગામડાઓનો પાણી પુરવઠો તેના પર નિર્ભર છે. આ ઉપરાંત, આ નદી ખેતી, વેપાર અને પરિવહન માટે પણ ખૂબ ઉપયોગી છે. જોકે, વરસાદની ઋતુ દરમિયાન આ નદી ગંભીર પૂરનું કારણ પણ બને છે, જેના કારણે આસામ અને આસપાસના વિસ્તારોમાં ભારે વિનાશ થાય છે. આમ છતાં, બ્રહ્મપુત્રને એક પવિત્ર અને જીવન આપતી નદી તરીકે જોવામાં આવે છે, જેને પિતાના રૂપમાં પૂજવામાં આવે છે.
આ પણ વાંચો – કડીમાં લોકસાહિત્યકાર માયાભાઈ આહીરને આવ્યો હાર્ટએટેક, હોસ્પિટલમાં કરાયા દાખલ
