IranSanctions: ઈરાનના પરમાણુ કાર્યક્રમને લઈને લાદવામાં આવેલા આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રતિબંધો ફરીથી લાગુ કરવાના માર્ગમાં ઊભી થયેલી રશિયા અને ચીનની છેલ્લી ઘડીની કોશિશને શુક્રવારે સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સુરક્ષા પરિષદ (UNSC) એ ફગાવી દીધી છે. UNSC ના આ નિર્ણય બાદ, ઈરાન પર શનિવાર, 27 સપ્ટેમ્બર, 2025 ની રાતથી (ન્યૂયોર્ક સમય મુજબ) પ્રતિબંધો ફરીથી ‘સ્નેપબેક’ હેઠળ લાગુ થઈ ગયા છે.
IranSanctions: UNSC માં રશિયા અને ચીન દ્વારા તૈયાર કરાયેલા એક પ્રસ્તાવ પર મતદાન થયું હતું. આ પ્રસ્તાવનો ઉદ્દેશ ઈરાન પરના પ્રતિબંધોને છ મહિના માટે ટાળવાનો હતો, જેથી વાટાઘાટો માટે સમય મળી શકે. જોકે, આ પ્રસ્તાવને પૂરતો ટેકો ન મળતા, તે 4 વિરુદ્ધ 9 મતોથી (બે ગેરહાજર સાથે) ફગાવી દેવામાં આવ્યો.
શું છે ‘સ્નેપબેક’ મિકેનિઝમ?
ઈરાન પર પ્રતિબંધો ફરી લાગુ થવાનો આ નિર્ણય 2015ના પરમાણુ સમજૂતી (JCPOA) માં સમાવિષ્ટ ‘સ્નેપબેક’ મિકેનિઝમ દ્વારા આવ્યો છે. ફ્રાન્સ, જર્મની અને યુનાઇટેડ કિંગડમ (E3) એ ઈરાન પર 2015ના કરારની જોગવાઈઓનું ઉલ્લંઘન કરવાનો આરોપ મૂક્યા બાદ આ પ્રક્રિયા શરૂ કરી હતી.
આ નિર્ણયથી 2015 પહેલા ઈરાન પર લાગેલા તમામ UN પ્રતિબંધો ફરીથી લાગુ થઈ ગયા છે. જેમાં શસ્ત્ર પ્રતિબંધો, સંપત્તિ સ્થગિત (Asset Freeze) અને મુસાફરી પરના પ્રતિબંધોનો સમાવેશ થાય છે. આ પગલું ઈરાનની પહેલેથી જ સંઘર્ષ કરી રહેલી અર્થવ્યવસ્થા પર વધુ દબાણ લાવશે.
રશિયા-ચીનનું વલણ અને પશ્ચિમી દબાણ
રશિયાના ડેપ્યુટી UN દૂત દિમિત્રી પોલિઆન્સકીએ દલીલ કરી હતી કે ઈરાને યુરોપિયનોને સમાવવા માટે તમામ પ્રયાસો કર્યા છે, પરંતુ પશ્ચિમી શક્તિઓએ સમાધાન કરવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. બીજી તરફ, ફ્રાન્સના પ્રતિનિધિએ કહ્યું કે ઈરાને પ્રતિબંધોના નવીકરણથી બચવા માટે કોઈ ગંભીર પગલાં લીધા નથી.
યુરોપિયન દેશોએ સંકેત આપ્યો છે કે પ્રતિબંધો ફરી લાગુ થવા છતાં કૂટનીતિના દરવાજા ખુલ્લા છે, પરંતુ ઈરાનના સર્વોચ્ચ નેતાએ તાજેતરમાં યુ.એસ. સાથે સીધી પરમાણુ વાટાઘાટોને નકારી કાઢી હતી. આનાથી આગામી સમયમાં ઈરાન અને પશ્ચિમી દેશો વચ્ચે તણાવ વધવાની શક્યતા છે.
આ પણ વાંચો: લેહમાં ધરપકડ બાદ ક્લાઇમેટ એક્ટિવિસ્ટ Sonam Wangchuk ને જોધપુર જેલમાં શિફ્ટ કરાયા
