પિતૃદોષ: પિતૃ પક્ષને હિંદુ ધર્મમાં ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. આ તહેવાર આપણા દિવંગત પૂર્વજોને યાદ કરવાનો અને તેમને શ્રદ્ધાંજલિ આપવાનો ખાસ પ્રસંગ છે. પિતૃ પક્ષનો આ તહેવાર સામાન્ય રીતે ભાદ્રપદ પૂર્ણિમાથી અશ્વિન કૃષ્ણ પક્ષ અમાવસ્યા સુધી 16 દિવસ સુધી ચાલે છે. આ સમય દરમિયાન, લોકો તેમના પૂર્વજોની આત્માની શાંતિ માટે શ્રાદ્ધ કરે છે. શ્રાદ્ધ વિધિમાં પૂર્વજોને અર્પણ, પિંડ દાન અને અન્ય ધાર્મિક વિધિઓ કરવામાં આવે છે. પિતૃપક્ષ દરમિયાન કાગડાને ખવડાવવું એ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ અને સૌથી મહત્વપૂર્ણ કાર્ય માનવામાં આવે છે.
એવું માનવામાં આવે છે કે પિતૃ પક્ષ દરમિયાન કરવામાં આવતી શ્રાદ્ધ વિધિનું ભોજન કાગડાને ખવડાવવાથી પિતૃઓને મુક્તિ અને શાંતિ મળે છે અને તેઓ મોક્ષની પ્રાપ્તિ કરે છે. આનાથી પિતૃઓ પ્રસન્ન થઈને સાધકને આશીર્વાદ આપે છે, જેના પરિણામે જો સાધકની કુંડળીમાં પિતૃદોષ હોય તો તેને પિતૃદોષથી પણ રાહત મળે છે. પૂર્વજોને પ્રસન્ન કરવા અને પિતૃદોષથી મુક્તિ મેળવવા માટે પિતૃપક્ષ દરમિયાન કાગડાને ભોજન કરાવવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. પરંતુ પિતૃપક્ષ દરમિયાન જ કાગડાને જ કેમ ખવડાવવામાં આવે છે?
હિન્દુ ધર્મમાં કાગડાને યમદૂતનું વાહન અને યમનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે. યમરાજ મૃત્યુના દેવતા છે. એવું માનવામાં આવે છે કે પિતૃ પક્ષ દરમિયાન પિતૃઓની આત્મા પૃથ્વી પર આવે છે અને કાગડાના રૂપમાં ખોરાક લે છે. જ્યારે આપણે કાગડાને ખોરાક ખવડાવીએ છીએ, ત્યારે એવું માનવામાં આવે છે કે આપણે આપણા પૂર્વજોને સંતુષ્ટ કરીએ છીએ અને તેમના આત્માઓને ખુશ કરીએ છીએ.
કાગડાઓને ભગવાન રામ સાથે સંબંધ હોવાનું માનવામાં આવે છે
કાગડો ભગવાન રામ સાથે પણ સંબંધિત માનવામાં આવે છે. જેનો એક પૌરાણિક કથામાં ઉલ્લેખ છે. કથા અનુસાર એક વખત એક કાગડાએ માતા સીતાના પગ ચૂંટી કાઢ્યા. જેના કારણે માતા સીતાને પગમાં ઘા થયો. માતા સીતાને પીડામાં જોઈને ભગવાન રામ ગુસ્સે થયા અને તીર ચલાવી કાગડાને ઘાયલ કરી દીધો. આ પછી જ્યારે કાગડાને પોતાની ભૂલનો અહેસાસ થયો તો તેણે માતા સીતા અને ભગવાન શ્રી રામની માફી માંગી. ભગવાન શ્રી રામે તરત જ કાગડાને માફ કરી દીધો અને વરદાન આપ્યું કે હવે તમારા દ્વારા જ પિતૃઓને મોક્ષ મળશે. ત્યારથી પિતૃ પક્ષ દરમિયાન કાગડાને ખવડાવવાની આ પરંપરા સદીઓથી ચાલી આવે છે.
આ પણ વાંચો- સંસ્કૃતના ગુરુ હયાતુલ્લા ખાનને મળો, ચારેય વેદોનું છે અદભૂત જ્ઞાન
